Zasada uprzywilejowania pracownika jest jedną z podstawowych reguł zawartych w kp. Opiera się ona na założeniu, że nie wolno stosować postanowień mniej korzystnych dla zatrudnionego niż te wyrażone w ogólnych przepisach prawa pracy. Zasada ta nie może zostać wyłączona ani przez pracodawcę, ani przez pracownika (nawet gdyby miało to nastąpić za ich obopólną zgodą).

Zasada uprzywilejowania pracownika stanowi gwarancję zapewnienia zatrudnionej osobie podstawowych praw, które nie mogą być w żaden sposób naruszone przez przełożonych. Jest ona niezależna od woli pracodawców, pracowników oraz innych organów z zakresu prawa pracy. Innymi słowy, omawiana reguła nie może zostać wyłączona, chyba że zostanie zmieniona odgórnie przez samego ustawodawcę.

Każde naruszenie powyższej zasady powoduje, że pracownik może domagać się ochrony swoich praw na drodze sądowej lub przy pomocy organów inspekcji pracy. Niestosowanie postanowień umownych, które naruszają uprzywilejowanie pracownika, nie może być także podstawą do zwolnienia w żadnym trybie.

Uprzywilejowanie pracownika

Zasada uprzywilejowania pracownika została wprost określona w art. 18 kp, zgodnie z którym postanowienia umów o pracę oraz innych aktów, na podstawie których powstaje stosunek pracy, nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy. Postanowienia takich umów i aktów, które byłyby mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy, są nieważne – zamiast nich stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy.

Postanowienia umów o pracę i innych aktów, na podstawie których powstaje stosunek pracy, naruszające zasadę równego traktowania w zatrudnieniu są nieważne. Zamiast takich postanowień stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy, a w razie braku takich przepisów – postanowienia te należy zastąpić odpowiednimi postanowieniami niemającymi charakteru dyskryminacyjnego.

Zasada uprzywilejowania pracownika ma zastosowanie do wszystkich zatrudnionych bez względu na to, jakim rodzajem umowy o pracę są związani lub od jakiego czasu pracują w danej firmie. Co ważne, omawiana reguła jest stosowana także względem pracowników mianowanych, powołanych, wybranych lub wykonujących swoje obowiązki w ramach spółdzielczej umowy o pracę.

Zasada uprzywilejowania pracownika nie może być wyłączona ani przez zatrudniającego, ani przez któregokolwiek z jego podwładnych. W praktyce oznacza to także, że nie można zrzec się jej stosowania, nawet gdyby miało odbyć się to za odpłatnością.