W związku z wejściem w życie nowych przepisów ustawy z 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw – od 15 lutego 2024 r. m.in. w szkołach i przedszkolach należało zacząć wdrażać standardy ochrony małoletnich. Natomiast do 15 sierpnia 2024 r. przedszkola, szkoły i inne placówki wskazane w ustawie powinny posiadać i mieć już wdrożone standardy. Jest to termin od którego organy nadzorcze mogą nakładać kary, jeśli placówki nie będą miały wypracowanych standardów ochrony małoletnich.

Obowiązek wprowadzenie standardów należy m.in. do dyrektorów szkół, przedszkoli, placówek zarówno publicznych, jak i niepublicznych. 

Zgodnie z art. 22b ustawy, obowiązek wprowadzenia standardów ochrony małoletnich, ma każdy:

• organ zarządzający jednostką systemu oświaty, o której mowa w art. 2 pkt 1-8 ustawy – Prawo oświatowe oraz inną placówką oświatową, opiekuńczą, wychowawczą, resocjalizacyjną, religijną, artystyczną, medyczną, rekreacyjną, sportową lub związaną z rozwijaniem zainteresowań, do której uczęszczają albo w której przebywają lub mogą przebywać małoletni;
• organizator działalności oświatowej, opiekuńczej, wychowawczej, resocjalizacyjnej, religijnej, artystycznej, medycznej, rekreacyjnej, sportowej lub związanej z rozwijaniem zainteresowań przez małoletnich.

Definicja przepisu art. 2 ustawy – Prawo oświatowe, wskazuje, że obowiązek wprowadzenia standardów mają wszystkie jednostki systemu oświaty wymienione w punktach od 1do 8 tegoż artykułu. Są to:
1) przedszkola,
2) szkoły,
3) placówki oświatowo-wychowawcze, w tym szkolne schroniska młodzieżowe, umożliwiające rozwijanie zainteresowań i uzdolnień oraz korzystanie z różnych form wypoczynku i organizacji czasu wolnego;
4) placówki kształcenia ustawicznego, centra kształcenia zawodowego oraz branżowe centra umiejętności, 
5) placówki artystyczne, 
6) poradnie psychologiczno-pedagogiczne,
7) młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze oraz specjalne ośrodki wychowawcze, 
8) placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania.

Standardy określają zasady i procedury, które powinny być wdrożone w placówkach oświatowych w celu zapewnienia małoletnim odpowiedniej ochrony. Zgodnie z art. 22c zmienianej ustawy, w standardach, w sposób dostosowany do charakteru i rodzaju podmiotu lub działalności, określić należy w szczególności:

• zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a personelem placówki lub organizatora, a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich
• zasady i procedurę podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego
• procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadamianie sądu opiekuńczego oraz w przypadku instytucji, które mają takie uprawnienia, osoby odpowiedzialne za wszczynanie procedury „Niebieskie Karty”
• zasady przeglądu i aktualizacji standardów
• zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu placówki lub organizatora do stosowania standardów, zasady przygotowania tego personelu do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności
• zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania
• osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielenie mu wsparcia
• sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów, lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego

Obowiązek wprowadzenia standardów ciąży na dyrektorze placówki. Należy również zaznaczyć, że jest on zobowiązany również do przeglądu i aktualizacji standardów – co najmniej raz na dwa lata.

Wprowadzenie w placówkach standardów ochrony małoletnich kontroluje wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta oraz marszałek województwa. Podmiotem uprawnionym do kontroli wykonywania obowiązku wprowadzenia standardów ochrony małoletnich jest również organ prowadzący jednostkę systemu oświaty lub organ sprawujący nadzór pedagogiczny nad taką jednostką.

Kontrolujący w ramach kontroli jest uprawniony do:
1) wstępu wraz z niezbędnym sprzętem na teren kontrolowanego podmiotu w godzinach od 8 do 18;
2) żądania pisemnych lub ustnych informacji niezbędnych dla przeprowadzenia kontroli;
3) żądania okazania dokumentów i udostępnienia wszelkich danych mających związek z zakresem kontroli.

W ustawie przewidziano kary za niewykonywanie nałożonych obowiązków w zakresie wprowadzenia standardów ochrony małoletnich. Niewykonanie obowiązku wprowadzenia standardów ochrony małoletnich podlega karze grzywny do 250 zł albo karze nagany. W razie ponownego stwierdzenia niewykonania obowiązku wprowadzenia standardów ochrony małoletnich, sprawca podlega karze grzywny nie niższej niż 1000 zł. Organy nadzorcze mogą nakładać kary, jeśli placówki nie będą miały wdrożonych standardów ochrony małoletnich po 15 sierpnia 2024 roku.

Dyrektorzy placówek, którzy nie zaczęli jeszcze opracowywać i wdrażać standardów ochrony małoletnich mają coraz mniej czasu na podjęcie działań w tym zakresie. Niemniej jednak, gdy rozpoczną pracę nad tym tematem niezwłocznie są w stanie wywiązać się z nałożonego na nich obowiązku przed 15 sierpnia 2024 roku.

dodano: 25.06.2024 r.