W obecnych czasach stosowanie monitoringu wizyjnego przez instytucje publiczne, w tym placówki ochrony zdrowia jest zjawiskiem powszechnym. Nie oznacza to, że istnieje w tym zakresie dowolność, zwłaszcza, iż monitoring jest uznawany za inwazyjną formę przetwarzania danych osobowych. Wobec powyższego stosowanie monitoringu wizyjnego musi być uzasadnione i nie wszędzie będzie możliwość zainstalowania kamer, co ma związek z ochroną danych osobowych.

Podmioty wykonujące działalność leczniczą, które przetwarzają wrażliwe dane osobowe, stosując monitoring wizyjny muszą mieć na względzie dobro pacjentów, aby nie naruszać ich prywatności. Przepisy dotyczące stosowania monitoringu wizyjnego w podmiotach prowadzących działalność leczniczą, przed nowelizacją ustawy o działalności leczniczej, a więc przed 6 września 2023 roku pozwalały na stosowanie monitoringu wizyjnego w określonych przypadkach. Kierownik podmiotu prowadzącego działalność leczniczą mógł określić w regulaminie sposób obserwacji za pomocą kamer:

1. Pomieszczeń ogólnodostępnych, jeżeli przemawiały za tym względy bezpieczeństwa personelu oraz pacjentów.
2. Pomieszczeń w których są udzielane świadczenia zdrowotne oraz pobytu pacjentów (szatnie, pomieszczenia z łóżkami itp.) pod warunkiem, iż wynikało to z przepisów odrębnych.

Tak więc kwestia monitoringu musi być określone w regulaminie danej placówki. Podczas, gdy kwestia bezpieczeństwa personelu i pacjentów jest istotnym argumentem przemawiającym za zainstalowaniem kamer monitoringu w pomieszczeniach ogólnodostępnych takich jak poczekalnia czy korytarze, to już monitorowanie pomieszczeń, gdzie np.: pacjenci przechodzą badania podlegało większemu rygorowi. Musiała ku temu istnieć podstawa prawna, konkretny przepis zezwalający na zainstalowanie systemu monitoringu. Nowelizacja ustawy o działalności leczniczej wprowadziła jednak trzecią przesłankę dotyczącą zastosowania monitoringu wizyjnego. Mianowicie kierownik podmiotu prowadzącego działalność leczniczą może określić w regulamin sposób obserwacji za pomocą kamer pomieszczeń, „w których są udzielane świadczenia zdrowotne, jeżeli jest to konieczne w procesie leczenia pacjentów lub do zapewnienia im bezpieczeństwa – w przypadku szpitali, zakładów opiekuńczo-leczniczych, zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych, zakładów rehabilitacji leczniczej i hospicjów – za pomocą urządzeń umożliwiających rejestrację obrazu (monitoring), uwzględniając konieczność poszanowania intymności i godności pacjenta (…)”

Ta trzecia przesłanka do stosowania monitoringu wizyjnego w pomieszczeniach podmiotów prowadzących działalność leczniczą, która została dodana w wyniku nowelizacji ustawy i obowiązuje od 6 września 2023 roku wywołała pewne kontrowersje. Sprawą zainteresował się Rzecznik Praw Obywatelskich, albowiem ten przepis umożliwia zastosowanie monitoringu wizyjnego w pewnych pomieszczeniach bez odrębnego przepisu prawnego, tylko na podstawie regulaminu organizacyjnego. Podczas gdy przesłanka druga jest możliwa do zastosowania tylko wtedy, jeśli istnieje osobny przepis, to przesłanka trzecia nie wymaga już tego. Tak więc zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich dodatkowa przesłanka daje w odczuciu pacjentów zbyt daleko idącą swobodę decyzyjną co do stosowania monitoringu wizyjnego. Ponadto Rzecznik oparł się też na rozstrzygnięciu Trybunału Konstytucyjnego odnośnie przetwarzania danych wrażliwych, które są możliwe przy trzech warunkach, tj. musi z ustawy wynikać wprost upoważnienie do przetwarzania takich danych, owo upoważnienie musi mieć charakter szczegółowy, ponadto musi gwarantować pełną ochronę danych wrażliwych.

Co prawda trzecia przesłanka odnosząca się do stosowania monitoringu w placówkach wykonujących działalność leczniczą ma być stosowana w razie konieczności przy procesie leczenia lub zapewnienia pacjentom bezpieczeństwa, ale żaden przepis ustawy nie określa jak rozumieć tę konieczność. To kierownictwo podmiotu świadczącego działalność leczniczą będzie określać, kiedy zachodzi ta konieczność. Podczas gdy przeważnie nikt nie ma wątpliwości co do zasadności monitoringu wizyjnego np.: w korytarzu czy ogólnodostępnym pomieszczeniu jak poczekalnia, to w pomieszczeniach, gdzie bezpośrednio realizowane są świadczenia zastosowanie kamer rzeczywiście wzbudza wątpliwości, zwłaszcza gdy można je zainstalować bez konkretnego przepisu ustawowego.

Pozostaje mieć nadzieję, że przepis ten, czyli trzecia przesłanka do stosowania monitoringu, zostanie doprecyzowany. Kierownicy podmiotów świadczących działalność leczniczą natomiast będą z nowych zapisów korzystać w sposób odpowiedzialny, aby nie naruszyć żadnych zasad ochrony danych osobowych, zwłaszcza, że przetwarzają bardzo wrażliwe dane osobowe.

dodane: 07.08.2024 r.