Taryfy: nowe wnioski o zatwierdzenie taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków
Obecnie w Polsce trwa okres procedowania przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne wniosków o zatwierdzenie taryf dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków na okres 3 lat. Wnioski spotykają się w znacznej liczbie z odmową ich zatwierdzenia przez Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej Państwowego Gospodarstwa Wody Polskie na podstawie stwierdzenia ustalenia cen i stawek opłat przez te Przedsiębiorstwa z naruszeniem zapisów § 3 pkt 1 lit. b Rozporządzenia Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 27 lutego 2018 r. w sprawie określenia taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryfy oraz warunków rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków (Dz. U. z 2018 r. poz. 472) nazywanego Rozporządzeniem Taryfowym.
Przepis ten w rozciągłości §3 mówi, że Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne opracowuje taryfę w sposób zapewniający:
a) uzyskanie niezbędnych przychodów,
b) ochronę odbiorców usług przed nieuzasadnionym wzrostem cen i stawek opłat,
c) eliminowanie subsydiowania skrośnego,
d) motywowanie odbiorców usług do racjonalnego korzystania z wody i ograniczania zanieczyszczenia ścieków,
e) łatwość obliczania i sprawdzania cen i stawek opłat;
O ile zapis ten pozornie świadczy o przejrzystości procedury ustalania cen, to sądząc po tożsamych w części pismach do Wnioskodawców z różnych Regionalnych Zarządów PG Wody Polskie, intencją Organu jest wdrożenie metodologii wyznaczania kosztów zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków komunalnych na płaszczyźnie uwag do złożonych Wniosków taryfowych. Uwagi dotyczą przeważnie wszystkich pozycji kosztów operacyjnych wyszczególnionych w Rozporządzeniu taryfowym.
Nowym zagadnieniem jest wymóg wykazania, że koszty oczyszczania ścieków komunalnych, które muszą zostać pokryte opłatami od mieszkańców, zostały umniejszone o koszty związane z odprowadzaniem i oczyszczeniem wód opadowych, przypadkowych oraz z infiltracji do sieci kanalizacyjnej. O ile duże Aglomeracje miejskie, na terenie których istnieje rozdzielcza sieć sanitarna i deszczowa mają możliwość określenia ilościowych proporcji ścieków komunalnych i wód opadowych, to w przypadku małych Gmin wiejskich z siecią burzową powyższe wymogi nastręczają wiele trudności w zakresie wiarygodnej metodologii obliczeń.
Problem potęguje się w przypadku, gdy Przedsiębiorcą wodociągowo- kanalizacyjnym jest Gmina, która prowadząc ewidencję budżetową nie prowadzi tak rozbudowanej ewidencji rachunkowej, jak ma to miejsce w przypadku spółki prawa handlowego. Przeprowadzenie dowodu spoczywa na Wnioskującym i dotyczy okresu 3 lat wstecz.
Sytuacja masowego stawiania zarzutu wynikającego z § 3 pkt 1 lit. b Rozporządzenia Taryfowego nie miała by miejsca, gdyby oczekiwania organu w zakresie metodologii ewidencji i obliczeń były z odpowiednim wyprzedzeniem opublikowane w akcie prawnym rangi co najmniej Rozporządzenia.
Brak uregulowań w powyższym zakresie skutkuje wewnętrzną sprzecznością zapisów §3 Rozporządzenia Taryfowego, gdzie ochrona odbiorców usług przed nieuzasadnionym wzrostem cen i stawek opłat stoi w opozycji do łatwości obliczania i sprawdzania cen i stawek opłat. Powyższe rodzi niepotrzebne spory, między Organem a Wnioskującym o zatwierdzenie taryf, wydłużając procedurę na wiele miesięcy i uszczuplając budżety przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych, które nie są znaczące w aspekcie potrzeb inwestycyjnych.
Znaczącym jest, że w 2018 r. Komisja Europejska wszczęła przeciwko Polsce formalne postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom dyrektywy Rady 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 r. dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych (Dz.U. L 135 z 30.5.1991, s. 40) – tzw. dyrektywy ściekowej. Procedurą naruszeniową objętych zostało łącznie 1 285 aglomeracji, z czego 58 stanowią duże aglomeracje generujące ok. 56% całkowitego ładunku zanieczyszczeń wszystkich ujętych aglomeracji.
Naruszenia dotyczą przede wszystkim niedostatecznej infrastruktury i poziomu skanalizowania obszarów aglomeracji. Obecne spory z Organem GW Wody Polskie na płaszczyźnie niejasnych oczekiwań w zakresie nieusystematyzowanej i niejednoznacznej metodologii wyznaczania kosztów, będących podstawą wyznaczania Taryf z pewnością nie sprzyjają budowaniu potencjału do realizacji wytycznych tzw. Dyrektywy ściekowej.